تفاوت های سازدهنی ترمولو با سازدهنی دیاتونیک

سازدهنی ترمولو (Tremolo Harmonica) :

ابتدایی ترین نوع سازدهنی می باشدکه دارای اندازه های گوناگون می باشد که متداول ترین آن 24 سوراخ می باشد. این ساز دارای 24 قسمت عمودی است و هـر قسمت توسط یـک تیغه افـقی به دو کانال بالا و پایین تقسیم می شود .هر کـدام از کانالهای ردیف بالا ، با کانال زیرین خود یک نت واحد را تولید می کنند.پس هنگامی که در دو کانال بالا و پایین یک سوراخ فوت می کنیم دو تیغه با صدای یکسان به صدا در می آیند.این مانند این است که دو ساز با هم یک نت مشترک بزنند .

با توضیحات فوق ساز دهنی ترمولو 24 سوراخ دارای 24 نت یعنی وسعت صوتی حدود 3 اکتاو دارد . در این ساز سوراخهای فرد با دمیدن و سوراخهای زوج با مکش هوا به صدا در می آیند، در ساخت این نوع سازدهـنی با تغییر اندک در مقدار ماده بـکار رفته در تیغه عمودی ، در هر نـت تفاوتی جزئی بین زیر و بـمی آن دو تیغه وجـود دارد که به طور جداگانــه برای گوش محسوس نیست . این تفاوت ناچیز باعث می شود که وقتی هر دو تیغه به صدا در می آیند ،صدایی مواج تولید شود . به همین علت این نوع سازدهنی را ترمولو نامیده اند که در زبان ایتالیایی به معنی لرزاندن می باشد.

سازدهنی ترمولو معمولا در هر اکتاو نت های مربوط به گام ماژور دیاتونیک (Major Diatonic Scale) را دارد و از این رو بسیار مناسب نواختن آهنگهای سبک Folk می باشد.

---

تفاوت های سازدهنی ترمولو با سازدهنی دیاتونیک:

1_ با این که سازدهنی های ترمولو دارای دو صفحه زبانه (Reed Plate) در بالا و پایین هستند ، اما بر خلاف سازدهنی دیاتونیک این دو صفحه تقریبا یکسان هستند . تنها تفاوت این دو صفحه زبانه در این است که زبانه های فوقانی طوری طراحی و ساخته شده اند که نسبت به زبانه های متناظرشان (یا زبانه های خواهر : Sister Reeds ) در صفحه زبانه تحتانی ، در فرکانسی کمی بالاتر به ارتعاش در می آیند (صدایشان اندکی زیر تر است) . به عنوان مثال ممکن است نت "دو" میانی (Middle C) در صفحه زبانه فوقانی با فرکانس 446 هرتز به ارتعاش درآید ، در حالی که همین نت بر روی صفحه زبانه تحتانی در فرکانس 443 هرتز مرتعش می شود . تفاوت موجود در فرکانس ارتعاش این زبانه های "خواهر" منجر به تولید صدای خاص ترمولو می شود (در آکاردئون ها نیز صدای ترمولو بر همین اساس ایجاد می شود ) . ساختار Double Reed و افکت صوتی ترمولو ، صدای شاد و سرزنده و نیرومندی به سازدهنی های ترمولو می دهد (مثلا اگر شخصی در طبقه ششم آپارتمانی با سازدهنی ترمولو تمرین کند ، موجب ناراحتی ساکنان طبقه هفتم و هشتم می شود ) . 

هر چه میزان اختلاف در فرکانس ارتعاش دو زبانه بیشتر باشد ، افکت ترمولوی تولید شده بیشتر می شود . در سازدهنی های ترمولوی غربی (Western Tremolos) زبانه های دوگانه با اختلاف بیشتری نسبت به هم کوک می شوند و در نتیجه صدای ترمولوی بسیار واضحی تولید می کنند که اصطلاحا به آن ترمولوی "خیس" (Wet Tremolo) گفته می شود . در مقابل ، در سازدهنی های ترمولوی آسیایی (Asian Tremolos) زبانه های دوگانه کوکشان نسبت به هم نزدیک تر است و به همین خاطر صدای ترمولوی کم وضوح تری ایجاد می کنند که اصطلاحا به آن ترمولوی "خشک" (Dry Tremolo) گفته می شود .

2_ تعریف "سوراخ" در یک سازدهنی ترمولو با مفهوم آن در یک سازدهنی دیاتونیک بلوز هارپ فرق دارد . یک سازدهنی ترمولو مدل Echo 55/80 (از محصولات شرکت Hohner ) در نمای جلویی 40 سوراخ دارد که به صورت 2 ردیف سوراخ (در بالا و پایین) که هر ردیف حاوی 20 سوراخ است ، روی هم قرار می گیرند . اما سازندگان و نوازندگان سازدهنی ترمولو می گویند که در این سازدهنی در واقع 20 سوراخ وجود دارد و هر سوراخ سازدهنی از 2 سوراخ کوچک تر تشکیل شده است که بر روی هم قرار گرفته اند . در سوراخ کوچک فوقانی جریان هوا فقط از روی زبانه فوقانی عبور می کند و در سوراخ تحتانی جریان هوا را فقط به سمت زبانه تحتانی هدایت می کند که مختصری بم تر از زبانه فوقانی کوک شده است .

3_ در یک سازدهنی دیاتونیک یا بلوز هارپ هر سوراخ سازدهنی هم با عمل فوت یا دمش (Blow) و هم با عمل مکش (Draw) به صدا در می آید ، اما هر سوراخ سازدهنی ترمولو فقط در حین دمش یا فقط در حین مکش به صدا در می آید : یعنی اگر سوراخی با عمل فوت یا دمش صدا بدهد با عمل مکش دیگر صدا نمی دهد ؛ و همین طور سوراخی که با مکش صدا بدهد با دمیدن به داخل همان سوراخ صدایی نخواهد داد . برای اثبات این مطلب می توانید برخی سوراخ های سازدهنی ترمولو را با انگشت یا با نوار چسب بپوشانید و خودتان امتحان کنید . 

4_ سازدهنی های دیاتونیک استاندارد در گام های D و C صدای نسبتا زیری دارند و سازدهنی دیاتونیک گام G صدایش نسبتا بم است . ولی سازدهنی های ترمولوی گام D و C صدای نسبتا بم تری (در مقایسه با سازدهنی دیاتونیک در همان گام ها) دارند چون که این سازدهنی ها یک اکتاو بم تر اضافی در سمت چپ خود دارند . و سازدهنی ترمولوی گام G صدایش نسبتا زیر تر از یک سازدهنی دیاتونیک در همین گام است چرا که این سازدهنی یک اکتاو زیرتر اضافی در سمت راستش دارد . به این ترتیب سازدهنی ترمولوی گام C صدای نسبتا بم تری (نسبت به سازدهنی دیاتونیک گام C ) تولید می کند در حالی که سازدهنی ترمولوی گام G نسبت به سازدهنی دیاتونیک در همین گام صدای زیرتری دارد . 

5_ نواختن سازدهنی های ترمولو به نفس بیشتری احتیاج دارد چون که هر سوراخ سازدهنی دیاتونیک معادل 4 سوراخ (کوچک) در سازدهنی ترمولو است : مثلا ترکیب نت C با نت D در یک سازدهنی ترمولو از 4 سوراخ کوچک تشکیل می شود در حالی که این دو نت در یک سازدهنی دیاتونیک در یک سوراخ قرار دارند .